Biološka raznolikost ekosustava ključna je za otpor bilo kojoj vrsti utjecaja na okoliš. Ekosistemi s velikom genetskom razmjenom manje su ranjivi na događaje poput suše. To je potvrđeno zahvaljujući studiji koju je sproveo međunarodni tim istraživača koji je to utvrdio šume sa većim biodiverzitetom Oni su ti koji najbolje odolijevaju stresu vode uzrokovanom sušama, jednom od glavnih posljedica klimatskih promjena.
Studija o biodiverzitetu i suši
Studiju, objavljenu u časopisu Nature Ecology & Evolution, sproveli su naučnici iz Španskog nacionalnog istraživačkog saveta (CSIC), u saradnji sa istraživačima iz Danum Valley Field Centra i Šumarskog istraživačkog centra u Maleziji, kao i Univerziteta Oksford u Ujedinjenom Kraljevstvu.
Naučnici su koristili sadnice tropskog drveća iz prašuma Bornea u njihovoj početnoj fazi rasta. Za potrebe istraživanja sproveden je eksperiment u kojem su ove sadnice posađene u različitim uslovima: u monokulturi iu mešavinama različitih vrsta. Za izolaciju biljaka od kiše i kiše korištene su plastične ploče simulirati epizode suše koji su uobičajeni tokom fenomena El Ninjo.
Reakcija sadnica na sušu
Sadnice su reagovale na jaku sušu u svim uslovima, ali kada je raznolikost bila veća, uočeno je smanjenje vodenog stresa u odnosu na one u monokulturi. Ova smanjena konkurencija za vodu među najraznovrsnijim biljkama omogućava stabilniji rast tokom perioda suše. U slučaju nasada sa jednom vrstom, Konkurencija za resurse je veća i oni brže iscrpljuju dostupnu vodu. Nalazi ove studije jačaju potrebu za implementacijom strategija upravljanja kojima se daje prioritet biodiverzitetu u tropskim šumama, kao što je navedeno u pristupu o Šume kao ključni element klimatskih promjena.
Rezultati studije naglašavaju da biodiverzitet promoviše otpornost različitih vrsta drveća na sušu, što je relevantna činjenica s obzirom na to da se predviđa da će suše postati sve češće u narednim godinama, u kontekstu klimatskih promjena. Potreba za očuvanjem biodiverziteta tropskih šuma suočena sa ovim scenarijima je dodatno pojačana, kao i važnost razumijevanja vrste šuma u Španiji i njegovu ulogu u upravljanju vodnim resursima.
Važnost raznolikosti za zdravlje ekosistema
Biodiverzitet nije samo ključan za otpornost na sušu, već igra i ključnu ulogu u održavanju zdravlja ekosistema u cjelini. Ovo biološko bogatstvo omogućava ekosistemima da se bolje prilagode promjenama i poremećajima okoline. Pravilno upravljanje ekosistemom je od vitalnog značaja, kao što je objašnjeno u članku o zelena infrastruktura i prilagođavanje klimatskim promjenama.
Na primjer, tropske šume su dom za više od 50% kopnenog biodiverziteta, iako pokrivaju samo oko 2% površine planete. Oni su visokoproduktivni ekosistemi koji obavljaju vitalne funkcije, kao što su proizvodnja kisika i sekvestracija ugljika, pomažući u borbi protiv klimatskih promjena. Gubitak biodiverziteta u ovim šumama mogao bi značiti ne samo smrt određenih vrsta, već i kolaps cijelog ekosistema, stoga je neophodno razumjeti konzervatorska poljoprivreda kao ključnu praksu u ovom kontekstu.
Nadalje, genetska raznolikost unutar vrsta omogućava nekima da se bolje prilagode promjenjivim uvjetima, kao što su porast temperatura i sušnost, koji su direktno povezani s klimatskim promjenama. U tom kontekstu, očuvanje i upravljanje tropske šume Postaje ključno osigurati otpornost ovih ekosistema na ekstremne klimatske događaje, kao što su dugotrajne suše.
Strategije upravljanja i očuvanja
Nalazi studije ukazuju na potrebu za razvojem strategija upravljanja i očuvanja kojima se daje prioritet biodiverzitetu u tropskim šumama. Ove strategije uključuju:
- Izvoditi selektivnu sječu koja poštuje raznolikost vrsta prisutnih u šumama.
- Implementirati prakse pošumljavanja koje povećavaju raznovrsnost vrsta, umjesto ponovnog zasađivanja monokultura.
- Promovirati istraživanje o interakcijama između vrsta i kako na njih mogu utjecati klimatske promjene.
Suša kao izazov za ekosisteme
Sušnost koju doživljavaju mnoge šume zbog klimatskih promjena predstavlja značajan izazov. Suša uzrokuje smanjenje dostupnosti vode, što utiče i na opstanak drveća i na cjelokupno zdravlje šume. Ova situacija je posebno zabrinjavajuća u mediteranskim šumama, gdje je posljednjih godina povećana učestalost i intenzitet suša. Veza između suše i biodiverziteta je ključna, kao što je istraženo u studiji o izazove klimatskih promjena u Španiji.
Istraživanja pokazuju da suša ne utiče samo na rast drveća, već utiče i na oprašivanje i reproduktivne cikluse biljaka. Nedostatak vode tokom kritičnih perioda rasta može dovesti do smanjenja populacija vrsta, što zauzvrat smanjuje biodiverzitet i sposobnost ekosistema da se oporave od budućih poremećaja. Da bi se suprotstavio ovom fenomenu, treba uzeti u obzir to istraživanja novih mikroorganizama može biti ključna.
Važno je napomenuti da raznovrsnije šume bolje podnose ove nepovoljne uslove. Interakcija između različitih biljnih vrsta može pomoći u usporavanju uticaja suše. Na primjer, neke vrste mogu pristupiti dubljoj vodi, dok druge mogu koristiti vodu efikasnije, doprinoseći tako stabilnosti ekosistema.
Nalazi sugeriraju da poboljšanje šumske bioraznolikosti nije samo neophodno za njihovu egzistenciju, već je i kritično za zdravlje planete. Pravilno upravljanje šumskim resursima, uzimajući u obzir raznolikost kao suštinsku vrijednost, može doprinijeti stvaranju otpornijih i održivijih ekosistema.
